Mala Zarar Verme

TCK m. 151/1’e göre; “başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılmaz hale getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikâyeti üzerine cezalandırılır.” Mala zarar verme suçu genellikle araç olarak kullanılır, örneğin; aracın camı kırılarak içindeki telefonun alınması veya eve girmeye çalışan kişinin işlediği hırsızlık suçunun yanında, ayrıca camın kırılmış olması veya eve girerken kapının kırılmasında fail, hırsızlık yaparken suça konu mal dışında başka bir eşyaya zarar verdiği için bu suç oluşur.

Mala zarar verme suçunda korunan hukuksal yarar, malın sahibine mal üzerinde kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisi veren mülkiyet hakkıdır. Yani malın değerinin düşürülmesi veya yok edilmesine karşı eşyanın değerini korunmaktadır. Bu suçun konusunu taşınır ve taşınmaz mallar oluşturmaktadır.

  • Enerjinin bu suçun konusunu oluşturup oluşturmayacağı tartışmalıdır. Örneğin; Komşunun doğalgaz vanasını açık bırakarak gereksiz enerji tüketime neden olmak, yani enerjiye verilen zararda yararlanma amacı olmaksızın tüketilmesi bu suç kapsamına girmez.
  • Sahipsiz mallar ve kişinin kendisine ait mallar üzerinde bu suç işlenemez fakat kaybedilmiş eşya üzerinde bu suç işlenebilir.
  • Belge üzerinde işlendiği takdirde ise bu belgenin bozulması veya yok edilmesi, belgede sahtecilik suçunu oluşturacağından mala zarar verme suçu oluşmayacaktır.

TCK m. 151/2’ye göre “haklı bir neden olmaksızın, sahipli hayvanı öldüren, işe yaramayacak hale getiren veya değerini azalmasına neden olan kişi hakkında TCK 151/1 hükmü uygulanacaktır.” Maddeye göre, hükmün uygulama alanına vahşi ve başıboş hayvanın öldürülmesi girmeyecek, yalnızca sahipli hayvanlar için uygulanabilecektir, sahipsiz hayvanların öldürülmesi durumunda Türk Ceza Kanunu çerçevesinde değil de, Hayvanları Koruma Kanunu veya Kara Avcılığı Kanunu çerçevesinde cezalandırılacaktır. Örneğin, komşunun kedisinin kafesini açıp kedinin kaçmasını sağlamak bu suçu oluşturacaktır. Buna dayanarak sahipli bir hayvan bakımından suç için öldürme, işe yaramayacak hale getirme veya değerinin azalmasına neden olma şartları aranmıştır. Ancak öldürme açısından ayrı bir durum mevcuttur, buna göre hayvandan yarar elde etme için gerçekleştirildiği takdirde bu mala zarar verme suçunu oluşturmaz. Örneğin, yandaki çiftçinin ördeğinin pişirilip yenilmesi durumunda oluşacak suç hırsızlıktır.

Fiil, netice ve nedensellik bağına göre, suçun maddi unsurunu oluşturan hareketler şunlardır;

  1. Yıkma
  2. Tahrip etme
  3. Yok etme
  4. Bozma
  5. Kullanılamaz hale getirme
  6. Kirletme

Buna göre bu hareketlerden birinin veya birkaçının gerçekleşmesi halinde madde hükmü uygulanacaktır. Ayrıca bu şartlardan biriyle malın üzerinde meydana gelen değişikliğin önemsiz olmaması da gerekmektedir. Örneğin, kolayca silinebilecek bir kalemle arabaya yazı yazmak veya otomobilin lastiğini indirmek bu suçu oluşturmazken, arabayı bıçakla baştan aşağı kazımak bu suçu oluşturacaktır.

Zararın sürekliliği veya tamir gereksiniminin ortaya çıkmış olması önem taşımamakta, örneğin zarar verilen bir kedinin kendiliğinden iyileşmesi durumunda da bu suç işlenmiş kabul edilmektedir. Buna karşılık suçun ihmali hareketle işlenmesi durumunda bu suçtan dolayı cezalandırılamayacaktır.

Mala zarar verme neticeli bir suç olduğu için, teşebbüs aşamasında kaldığı takdirde teşebbüs hükümleri uygulanacaktır. Örneğin, perdeyi yakmak amacıyla çakmak çakılması fakat çakmağın yanmaması veya üstüne benzin döküldüğü sanılan arabanın yakılmak istenildiğinde yanmaması durumunda teşebbüs den söz edilir.

TCK 152.maddeye göre suçun nitelikli halleri sayılmış ve bu maddelerden biri gerçekleşirse şikayet aranmaksızın re’sen kovuşturma yapılacaktır. Bunlar;

1.) Mala zarar verme suçunun;

  1. Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış yer, bina, tesis veya diğer eşya hakkında,
  2. Yangına, sel ve taşkına, kazaya ve diğer felaketlere karşı korunmaya tahsis edilmiş her türlü eşya veya tesis hakkında,
  3. Devlet ormanı statüsündeki yerler hariç, nerede olursa olsun, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğu hakkında,
  4. Sulamaya, içme sularının sağlanmasına veya afetlerden korumaya yarayan tesisler hakkında,
  5. Grev veya lokavt hallerinde işverenlerin veya işçilerin veya işveren veya işçi sendika veya konfederasyonlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında,
  6. Siyasi partilerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında,
  7. Sona ermiş olsa bile, görevinden ötürü öç almak amacıyla bir kamu görevlisinin zararına olarak, İşlenmesi halinde, fail hakkında bir yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

2.) Mala zarar verme suçunun;

  1. Yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak,
  2. Toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle,
  3. Radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak, İşlenmesi halinde, verilecek ceza bir katına kadar artırılır.

3.) Mala zarar verme suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.

Suçun içtimasında ise, eğer suç tehdit amacıyla işlenirse gerçek içtima uygulanır ve fail hem tehdit suçundan hem de mala zarar verme suçundan cezalandırılırken, hakaret amacıyla işlenirse hakaret suçu ile zarar verme suçu arasında fikri içtima uygulanır ve hangi suç daha ağırsa ona göre cezalandırılacaktır.