Tespit Davası Nedir ?

Davacının bir hukuki ilişkinin varlığını, yokluğunu veya içeriğinin belirlenmesi hakkında tespit hükmü elde etmek için açtığı davaya Tespit Davası denir. Tespit davası ile sadece taraflar arasındaki hukuki ilişkinin varlığı veya yokluğu ya da tereddütlü olan içeriği tespit edilir. Örneğin, bir malın mülkiyetinin kime ait olduğu veya taraflar arasında geçerli bir sözleşmenin bulunup bulunmadığı tespit davasının konusunu oluşturur.

Tespit davası, hukuk muhakemeleri kanunu'un 106. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre:

1 ) Tespit davası yoluyla, mahkemeden, bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun yahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesi talep edilir.

2 ) Tespit davası açanın, kanunlarda belirtilen istisnai durumlar dışında, bu davayı açmakta hukuken korumaya değer güncel bir yararı bulunmalıdır.

3 ) Maddi vakıalar, tek başlarına tespit davalarının konusunu oluşturamaz.

Bir hukuki ilişkinin varlığının tespitine yönelik açılan tespit davalarına olumlu tespit davaları, bir hukuki ilişkinin bulunmadığının ilişkin tespit davalarına da olumsuz tespit davaları denir.

Tespit davası açılabilmesi için öncelikle sadece tespit davası açmakta bir hukuki yararın bulunması gerekir; ayrıca tespit davasının konusu ancak hukuki ilişkiler olabilir. Tespit davası ancak somut bir hukuki ilişki hakkında açılabilir. Soyut hukuki ilişkiler veya maddi vakıalar tespit davasının konusunu oluşturmaz örneğin, genel olarak davalının bir yükümlülüğü bulunup bulunmadığı, tespit davasının konusunu oluşturmaz.